اولین اقدام پس از تهیه دوچرخه و پیش از استفاده مستمر از آن، اندازه کردن دوچرخه متناسب با بدن دوچرخه سوار است.
اندازه کردن دوچرخه بر اساس سه شاخص اصلی صورت می‌گیرد؛ ارتفاع دقیق زین، فاصله درست زین تا کرپی و میزان دقیق جلو یا عقب بودن زین.
مطالعات بسیاری در زمینه اندازه کردن دوچرخه صورت گرفته و این مبحث را به رشته ای تخصصی تبدیل کرده است.
با آن که اندازه کردن دقیق دوچرخه با روش‌ها و وسایل علمی و روزآمد، به ویژه برای ورزشکاران حرفه‌ای و افرادی که به‌طور مستمر و در زمان طولانی از این وسیله استفاده می کنند، امری ضروری و غیرقابل انکار است، اما روش‌های ساده‌تری هم وجود دارد که برای شروع استفاده ازدوچرخه یا برای کسانی که این رشته را به صورت حرفه‌ای دنبال نمی کنند، مفید است.
فاصله زین تا کرپی
خیلی ساده، آرنج را به دماغه زین تکیه دهید؛ انگشت میانی باید مرکز کرپی و پایه فرمان را لمس کند. این روش ساده فاصله دقیق زین تا کرپی را تعیین می کند.
ارتفاع زین
وقتی فاصله زین از کرپی مشخص شد، می‌توانید به‌سراغ ارتفاع زین بروید. زیربغل را روی زین قرار دهید و ارتفاع زین را به نحوی تغییر دهید که انگشت میانی دقیقاً بالای توپی تنه را لمس کند. مطالعات روی افراد متعدد نشان داده که بلندی استخوان ران و بازو یکسان است و به این ترتیب این روش دقت کافی را برای تعیین ارتفاع زین دارد.
ارتفاع و طول کرپی
ارتفاع و طول کرپی، رابطه تنگاتنگی با میزان عقب یا جلو بودن زین دارد. با این وجود، این اندازه‌ها را نمی‌توان زیاد تغییر داد و معمولاً تنظیم آن‌ها به میزان انعطاف پذیری بدن بستگی دارد. با این همه، مطالعات رابطه نزدیکی میان انعطاف بالاتنه و طول انگشتان را نشان داده‌اند.
وضعیت قرارگرفتن ورزشکار حرفه‌ای روی دوچرخه به نحوی است که برای آن باید از قاعده «به اندازه طول سه انگشت» استفاده کرد. یعنی فاصله بین سطح بالایی پایه فرمان و پایه کرپی باید به اندازه ارتفاع سه انگشت باشد؛ نه بیش‌تر و نه کم‌تر. برای خانم‌ها این ارتفاع می تواند به اندازه دو انگشت باشد. برای افراد سالخورده (به‌دلیل انعطاف بدنی کم‌تر)، کسانی که طولانی مدت دوچرخه سواری می کنند یا سایکل توریست‌ها که در مسافت‌های طولانی بین شهرها رکاب می زنند، قاعده تنظیم ارتفاع به اندازه چهار انگشت و حتی در موارد خاص به ارتفاع پنج انگشت خواهد بود.
اندازه کرپی قابل تنظیم نیست و به همین دلیل باید هنگام خرید دوچرخه به اندازه کرپی آن دقت کرد. برای این کار انگشت شست را به نحوی باز کنید که با انگشت سبابه زاویه نود درجه بسازد. در این حالت اگر شست را دقیقاً روی مرکز پایه فرمان بگذارید، نوک انگشت میانی باید کاملاً مماس با انتهای کرپی قرار گیرد.
وضعیت و ارتفاع زین
وقتی روی زین نشسته اید و پدال در موقعیت ساعت سه قرار دارد، نوک زانوی پایی که جلوست باید دقیقاً در راستای قائم برجستگی میانی کف پا باشد. برای اطمینان می توانید از شاقول استفاده کنید. اگر شاقولی که مماس با نوک زانو گرفته‌اید از مقابل محور رکاب (محل برجستگی پا یا پل کفش) عبور نکرد، باید زین را روی ریل آن جلو و عقب کنید تا به وضعیت مطلوب برسد. زین باید تراز باشد، یا می توان نوک آن را دو سه درجه پایین آورد. برای تنظیم این زاویه می توان از گونیای بزرگ استفاده کرد.
وقتی پا در گردش رکاب به منتهاالیه پایین می رسد، زانو باید انحنای مختصری داشته باشد و کاملاً صاف و باز نباشد. منتهاالیه پایین رکاب وقتی است که قامه موازی با لوله زین باشد، نه زمین. برای تنظیم ارتفاع زین، در حالی که کفش دوچرخه سواری به پا دارید اما پنجه را قفل نکرده اید، پاشنه ها را روی رکاب قرار دهید. در این حالت وقتی رکاب به منتهاالیه پایین می‌رسد، دیگر نبایستی بتوانید بدون کج کردن لگن روی زین پا را روی رکاب نگه دارید. در این حالت فاصله توپی تنه تا روی زین را اندازه بگیرید. این همان ارتفاع زین مطلوب شماست. این ارتفاع باید تقریباً به اندازه درز داخلی شلوار ضرب در ۰.۸۸۳ باشد. برای اندازه گیری درز داخلی، باید پشت به دیوار تکیه داده و کتابی را در حالی که عطف آن رو به بالاست میان دو پا در محل کشاله ها قرار دهید. از عطف کتاب تا زمین، ارتفاع درز داخلی شلوار است.
محل پل کفش
پل کفش باید طوری قرار بگیرد که برجستگی میانی کف پا دقیقاً روی محور رکاب باشد. به این ترتیب حداکثر نیرو در حین رکاب زدن به پدال منتقل خواهد شد.
تهیه و تنظیم: میلاد درگاهی