دوپینگ خون بیشتر از هر ورزشی در دوچرخه سواری رایج است، و استفاده از آن به این ورزش آسیب هایی زده است. این عمل میزان هموگلوبین خون را که عامل اصلی انتقال اکسیژن است، به طرز مصنوعی افزایش می دهد و باعث می شود اکسیژن بیشتری در بدن انتقال یابد. چنین فرآیندی باعث می شود که اکسیژن بیشتری به عضله های فعال برسد، و در نتیجه عملکرد این عضله ها هم پیشرفت کند. تحقیقات حاضر نشان دهنده این هستند که دوپینگ خون عملکرد استقامتی فرد را بالا می برد.
سه نوع دوپینگ خون وجود دارد:
• دوپینگ خون اتولوگ: مقداری از خون ورزشکار گرفته می شود؛ پلاسما و هموگلوبین از هم جدا شده؛ پلاسما دوباره به ورزشکار تزریق می شود؛ و هموگلوبین برای استفاده بعدی ذخیره می شود. بعد از یک یا دو ماه، بدن ورزشکار به طور طبیعی هموگلوبین تولید نموده و میزان هموگلوبین وی طبیعی می شود. هموگلوبین ذخیره شده, قبل از شروع مسابقه دوباره به وی تزریق می شود تا بدن فرد میزان بیشتری هموگلوبین داشته باشد. وقتی میزان هموگلوبین فرد در حد نرمال است، احساس ضعف می کند که باعث می شود روی تمرین هایش اثر گذارد.
• دوپینگ خون هومولوگ: قبل از شروع مسابقه هموگلوبین از فرد اهدا کننده به ورزشکار تزریق می شود. ریسک های انجام این کار بیماری های آمیزشی، عفونت، و عکس العمل آلرژیک به هموگلوبین یا پس زدن هموگلوبین از طرف بدن می باشد. حتی اگر اهدا کننده و دریافت کننده یک گروه خونی داشته باشند.
• تزریق اریتروپویتین: اریتروپویتین (EPO)، که در کلیه ها و کبد تولید می شود، مسئول تحریک تولید گلبول های قرمزخون در درون مغز استخوان می شود. در این روش،EPO مصنوعی تزریق می شود تا تعداد بیشتری سلول خون قرمز تولید کند. این باعث می شود نیاز بدن به آهن بیشتر شود، که به عنوان یکی از مواد مکمل در نظر گرفته می شود.
• دوپینگ خون تأثیرات بسیار منفی بر سلامتی دارد؛ حداقل هشتاد مرگ ثبت شده در دوچرخه سواری به دلیل دوپینگ خون بوده است. اگر هموگلوبین زیاد شود، و پلاسمای خون زیاد نشود،هماتوکریت (غلظت خون) تا حد خطرناکی افزایش می یابند، و باعث می شوند خون آنقدر چسبنده شود تا نتواند جریان آرام و عادی داشته باشد. قلب باید تلاش کند این خون سفت را کنار بزند، فشار خون بالا می رود و روند طبیعی کار کرد قلب به همراه سیستم گردش خون دچار مشکل می شود. احتمال دارد این خون سفت در سرخرگ ها گیر کند و باعث گرفتگی عروق خونی شود، که در نتیجه به حمله قلبی منجر می شود.
همینطور که یک دوچرخه سوار طی مسابقات سخت و طولانی عرق می ریزد، میزان پلاسمای خون به طور طبیعی پایین می آید و هماتوکریت آن افزایش می یابد. اگر دوچرخه سواری دوپینگ نکرده باشد و مواظب آب خوردن خود باشد می تواند با افزایش هماتوکریت در بدنش کنار بیاید. اما اگر دوپینگ کرده باشید، میزان هماتوکریت موجود در بدن شما بسیار بیشتر از حد نرمال می شود، و احتمال ایجاد حملات قلبی در بدن شما افزایش می یابد.
متأسفانه، آزمایش دوپینگ خون مسئله ساز است. اگر هماتوکریت بالاتر از حد نرمال باشد (بیشتر از 50 درصد برای مردان، بیشتر از 47 درصد برای زنان) نشان دهنده دوپینگ است. اگرچه معمولاَ این تست افرادی که دوپینگ کرده اند را شناسایی می کند، اما بعضی وقت ها نتایج مثبت حاصل از آزمایش درست نیست. بعضی افراد طبیعتاَ به دلیل ویژگی های ژنتیکی دارای هماتوکریت بالا می باشند؛ اگر هماتوکریت کسی بالاتر از میزان مشخص باشد، نتیجه آزمایش او مثبت خواهد بود. اگر در ارتفاعات بلند تمرین دوچرخه سواری کنید از آنجایی که تولید EPO و به دنبال آن هموگلوبین در خون شما زیاد می شود درنتیجه میزان هماتوکریت نیز افزایش می یابد. آژانس جهانی ضد دوپینگ و UCI این مسئله را به رسمیت می شناسند و روشی اختراع کرده اند تا افرادی که به دلیل ویژگی های ژنیتیکی دارای میزان بالای هماتوکریت می باشند را شناسایی کند. این دوچرخه سواران می توانند با دادن آزمایش خون یک پرونده در مورد وضعیت خونی خود داشته باشند. با وجود این پرونده ها افرادی که طبیعتاَ دارای هماتوکریت بالا هستند از دیگر افراد جدا می شوند. شناسایی مستقیم دوپینگ خون اتولوگ تقریباَ غیر ممکن است چون سلول های خونی قرمز هرکس متعلق به خود اوست. اما تشخیص دوپینگ خون هومولوگ ساده است، می توان این کار را از طریق تفاوت های ژنتیکی موجود در سلول ها انجام داد، و این آزمایش ها قابل اعتماد و معتبر هستند. آزمایش EPO سختتر است، و به دلیل مشکل بودن تشخیص تفاوت موجود بین EPO طبیعی و مصنوعی نتایج حاصل از آن نیز هنوز زیر سؤال است.
منبع: ادگار شمعونیان