کالري، مقدار انرژي است که به وسيله غذا خوردن در بدن توليد مي شود. کربوهيدرات، پروتئين و چربي موجود در غذاها، کالري را به وجود مي آورند. بخشي از مغز به نام هيپوتالاموس، به بدن فرمان مي دهد که چه مقدار از کالري موجود در غذاهاي خورده شده را بسوزاند و چه مقدار از کالري اضافي غذاها را در بدن ذخيره کند. کالري اضافي در بدن به شکل چربي ذخيره و باعث افزايش وزن مي شود. مقدار کالري مورد نياز مقدار کالري بر اساس ترکيب بدن، جنس و سن تنظيم مي شود.
ترکيب بدن : افراد عضلاني، احتياج به کالري بيش تري دارند
. جنس و سن : آقايان و افراد جوان نسبت به خانم ها و افراد ميانسال نياز به کالري بيشتري دارند. در مواقع تب و بيماري، نياز به کالري زياد مي شود. در هنگام فعاليت، کالري بيشتري احتياج داريم.
چاقي
چاقي يک بيماري متابوليکي مزمن است. امروزه چاقي به شکل يک معضل درآمده است زيرا منشا انواع و اقسام بيماري ها از چاقي است. بيماري هایي مانند: سرطان روده بزرگ ، سرطان سينه، شکستگي استخوان، ديابت، فشار خون بالا، بيماري هاي ريوي و قلبي و سنگ کيسه صفرا. چاقي باعث بروز افسردگي، افزايش خطر در عمل جراحي، نامنظمي قاعدگي، افزايش آمار طلاق و خودکشي مي شود.
عوامل تاثير گذار بر چاقي:
1. ژنتيک : اگر پدر و مادر هر دو چاق باشند، 65 تا 70 درصد، اگر يکي از والدين چاق باشد، 40 تا 50 درصد و اگر والدين لاغر باشند، 9 درصد احتمال چاقي در بچه ها وجود دارد.
2. سن: با افزايش سن، تحرک بدني و سوخت و ساز عضلات کم مي شود. پس احتياج به غذا کمتر است. بنابراين اگر مقدار غذا را کم نکنيد، با افزايش وزن روبرو خواهيد شد.
3. جنس: افزايش وزن در خانم ها بيشتر از آقايان است. خانم ها داراي مقدار کمتري عضله نسبت به آقايان هستند، پس کالري کمتری ميسوزانند.
4. زياد غذا خوردن: خوردن غذاهايي چرب با کالري زياد.
5. ورزش نکردن: باعث مي شود کالري مصرف شده نسوزد.
6. ترک سيگار: به علت آنکه نيکوتين موجود در سيگار، مقدار سوخت و ساز بدن را زياد مي کند، با ترک سيگار، سرعت سوخت و ساز بدن کم شده و افزايش وزن به وجود ميآيد. همچنين ترک سيگار باعث مي شود که از مزه و طعم غذاها بيشتر لذت ببريد. بنابراين همراه با ترك سيگار، براي جلوگيري از افزايش وزن، یک برنامه جدي ورزشي را آغاز كنيد.
7. بارداري: در هنگام بارداري وزن مادر بايد زياد شود. پس از زايمان ، با رژيم غذايي صحيح، شير دادن كودك و ورزش، وزن مادر به همان ميزان پيش از بارداري برميگردد.
8. مصرف برخي داروها: به خصوص داروهاي ضد افسردگي.
9. عوامل متابوليکي بدن: کم کاري تيروئيد ، برداشتن بيضه، نارسايي تخمدان، ورم مفاصل و… وجود ورم مفاصل باعث درد، كم تحرکي و افزايش وزن بيمار ميشود.
آيا اضافه وزن داريد؟
محاسبه شاخص توده بدن يا BMI وزن برحسب کیلوگرم تقسيم بر مجذور قد برحسب (متر) نشان دهنده وضعيت وزن بدن است.
1.در بزرگسالان عدد BMI بين 18 تا 25 نشان دهنده وزن متعادل،BMI بیش از 25 نشان دهنده اضافه وزن و بيش از 30 نشان دهنده چاقي پرُخطراست.
2.اندازه گيري دور کمر: با متر دور شکم خود را اندازه بگیرید. اگر اندازه دور کمر بيشتراز 89 سانتي متر در خانم ها و بيشتر از 102 سانتي متر در آقايان باشد، احتمال خطر بيماري هاي قلبي و ديابت زياد مي شود.
3. براي خانم ها و کمتر از 1 / 3. نسبت دور کمر به دور باسن: اين نسبت بايد ك متر از 8براي آقايان باشد.